Đập Fontenelle được xây dựng năm 1964 trên sông Green gần La Barge, Wyoming, Hoa Kỳ. Đập Fontenelle là đập đất cao 39m, có lõi chống thấm bằng sét. Nền đập được xử lý thấm bằng màn khoan phụt chéo qua thung lũng với độ sâu phụt vữa tối đa vào đá gốc lên tới 33m.
Sự cố an toàn đập nghiêm trọng đã diễn ra tại đập Fontenelle khiến đập gần như bị vỡ vào mùa tích nước đầu tiên năm 1965. Sự cố bắt đầu với biểu hiện chỉ là một vị trí thấm ướt gây sạt sụt mái hạ lưu vào mùa hè năm 1965. Ngay sau đó, vị trí thấm này được xử lý bằng cách lắp đặt một ống thoát nước bằng kim loại đường kính 12 inch có đục lỗ. Vào buổi chiều ngày 3 tháng 10 năm 1965, hiện tượng thấm thành dòng được phát hiện trên mái hạ lưu đập với lưu lượng lên tới 141 l/s và tiếp tục tăng lên tới 590 l/s vào sáng ngày hôm sau. Kết quả mái hạ lưu đập bị sụt tạo nên hố sụt đặc biệt lớn sâu 20m, rộng 25m và dài 36m. Dòng thấm qua thân đập đã gần như phá hòng con đập nếu không có những nỗ lực hạ thấp mực nước tối đa của các cơ quan quản lý.
Sau sự cố, một cuộc điều tra quy mô lớn đã được tiến hành bao gồm các khảo sát địa chất- địa vật lý. Nguyên nhân của sự cố được xác định là do hiện tượng xói ngầm dọc theo ranh giới đá gốc và nền đập. Ẩn họa xói ngầm này đã âm thầm phát triển mà không biểu hiện bất cứ dấu hiệu nào trên bề mặt công trình. Cho đến khi xuất hiện các biểu hiện trên bề mặt, sự cố đã là không thể đảo ngược. Bài học từ sự cố này chỉ ra tầm quan trọng của công tác kiểm tra, đánh giá an toàn đập và khảo sát phát hiện sớm ẩn họa trong công trình đập./.
Vị trí thấm rỉ ban đầu trên mái hạ lưu đập
Toàn cảnh hố sụt tại đập Fontenelle
Nguồn:
(2) Gobla, M. (2013). Fontenelle Dam Incident, Wyoming, USA. AEG Shlemon Specialty Conference: Dam Failures and Incidents. Denver: Association of Environmental and Engineering Geologists.
Người viết: KS. Phạm Lê Hoàng Linh
Phòng Nghiên cứu Ứng dụng Địa vật lý
Tin mới nhất
